1. Wat zijn open en neutrale vragen?
Open vragen zijn vragen die niet met een simpele “ja” of “nee” beantwoord kunnen worden. Ze nodigen de medewerker uit om uitgebreider te vertellen over zijn of haar ervaring, gevoel of situatie.
Neutrale vragen zijn vragen die geen oordeel of suggestie bevatten. Ze helpen om de medewerker vrijuit te laten spreken zonder zich beïnvloed te voelen door de manier waarop de vraag gesteld wordt.
Voorbeelden van epen en neutrale vragen:
- “Kun je me vertellen wat er precies gebeurd is?”
- “Hoe heb je dit ervaren?”
- “Wat ging er door je heen op dat moment?”
- “Welke impact heeft dit op je gehad?”
- “Wat zou je willen dat er nu gebeurt?”
2. Waarom zijn open en neutrale vragen belangrijk?
- Ze geven ruimte aan de medewerker om zijn/haar verhaal te doen.
- Ze helpen om meer informatie te verkrijgen zonder suggestieve sturing.
- Ze voorkomen dat je onbewust een richting opstuurt.
- Ze dragen bij aan een veilige en vertrouwelijke gespreksomgeving.
3. Hoe stel je effectieve open en neutrale vragen?
Vermijd suggestieve vragen
Suggestieve vragen sturen het antwoord in een bepaalde richting en kunnen ervoor zorgen dat de medewerker zich gemanipuleerd voelt.
- Niet: “Denk je niet dat je leidinggevende verkeerd gehandeld heeft?”
- Wel: “Hoe ervaarde jij de houding van je leidinggevende in deze situatie?”
Gebruik ‘wat’, ‘hoe’ en ‘welke’ vragen
Vermijd vragen die beginnen met “Waarom”, omdat deze soms als beschuldigend kunnen overkomen. “Wat”, “Hoe” en “Welke” vragen helpen de medewerker om na te denken en een open antwoord te formuleren.
- Niet: “Waarom heb je dat zo gedaan?” (kan defensief overkomen)
- Wel: “Wat maakte dat je op die manier reageerde?”
Laat stiltes vallen
Na het stellen van een open vraag is het belangrijk om stiltes toe te laten. Dit geeft de medewerker de ruimte om na te denken en verder te praten zonder onderbroken te worden.
Doorvragen
Doorvragen helpt om dieper op het onderwerp in te gaan en voorkomt dat het gesprek oppervlakkig blijft.
- “Kun je daar wat meer over vertellen?”
- “Wat bedoel je precies met…?”
- “Hoe voelde je je op dat moment?”
Veelgemaakte fouten bij het stellen van vragen
- Gesloten vragen gebruiken: Deze beperken de medewerker in zijn of haar antwoord.
- Dubbele vragen stellen: “Hoe voelde je je daarbij en wat ga je nu doen?” (dit kan verwarrend zijn).
- Te snel naar een oplossing vragen: “Wat ga je hieraan doen?” kan een medewerker onder druk zetten.
- Vragen stellen met een verborgen mening: “Vind je niet dat je hier anders mee om had moeten gaan?”
Door open en neutrale vragen te stellen, creëer je als vertrouwenspersoon een omgeving waarin medewerkers zich vrij voelen om hun ervaringen en gevoelens te delen.